EsP II Yunit III Aralin 2

Yunit III Aralin 2

PAGSUNOD AT PAGGALANG SA MAGULANG, NAKATATANDA AT NASA KAPANGYARIHAN

Ikaw ay napaliligiran ng tao. Kahit saang panig ka tumingin, makikita mong napakaraming iba-ibang tao ang iyong nakasasalamuha sa bawat araw. May kanya-kanyang ugali, asal, pangangailangan, gusto, pangarap at pananaw.

Isa sa kasanayan na dapat mong matutuhan ay ang pakitunguhan ang bawat isa sa kanila na walang pagkiling at diskriminasyon. Ito ay sa pamamagitan ng pagsasaalang-alang na ang lahat ng tao ay pantay-pantay sa lipunan at sa paningin ng Diyos; na ang lahat ay kailangang makatanggap ng paggalang mula sa kanyang kapwa.

Sapat na ba ang paggamit ng “po” at “opo” upang ikaw ay matawag na magalang? Ito ba ay sa pamamagitan ng pagmamano at paghalik sa noo? Kailangan mong maunawaan na hindi sapat ang ganitong mga pamamaraan upang maipakita ang paggalang.

Sa araling ito, mauunawaan mo kung gaano kahalaga ng birtud na ito. 

Ang birtud na kinikilala bilang pinakamahalaga at pinakamakapangyarihan at itinuturing na ina ng lahat ng iba pang mga birtud.

Sa yugto ng pagbibinata/pagdadalaga, mas nagkakaroon ng malalim na kahulugan at kabuluhan ang kanilang pagtingin sa paggalang. Ito ay dahil unti-unti nagiging malinaw sa kanila ang kanilang pagkakakilanlan, nagsisimula na nilang maunawaan kung ano ang kahulugan ng paggalang saibang tao at paggalang sa kanilang sarili. Kaya lamang, may mga pagkakataon na labis ang pagnanais ng isang kabataan na siya ay igalang ng kanyang kapwa. Lagi nila itong hinahanap mula sa mga tao sa kanilang paligid. Gusto nila na laging igalang ang kanilang mga pagpapasya, ang kanilang pag-iisa, ang kanilang pribadong buhay. Ngunit kapansin-pansin naman na hindi sila sensitibo sa kanilang pagkukulang na ipakita ang paggalang sa kanilang kapwa.

Ang paggalang ay hindi patungo lamang sa iisang direksyon. Kung gusto itong makamit kailangang matutuhan muna itong ibigay sa ibang tao. Mahalagang maunawaan na ang pagbibigay sa isang tao ng paggalang o respeto ay katumbas ng pagpapahalaga sa kanila bilang tao at sa kanilang kaisipan at damdamin. Kasama rin dito ang pagkilala sa kanila, pagiging tapat sa kanila at pagtanggap sa kanila bilang sila, sa kabila ng kanilang mga kahinaan at pagkakamali.

Kailangan din na maging malinaw na ang bawat isa ay may karapatan na ituring at kilalanin ng kanyang kapwa bilang siya, bilang anak ng Diyos. Ito ay pagkilala na ang lahat ng tao ay pantay-pantay. Kasabay din na dapat isaalang-alang na ang bawat indibidwal ay may pansariling

katayuan sa lipunan at kalagayan at dahil dito dapat na igalang siya ng ibang tao sa paraang nararapat para sa kanya.

Makatutulong sa iyo ang babasahin na ito upang magabayan ka sa tamang pamamaraan ng paggalang sa ilang mahahalagang tao sa iyong paligid

PAGGALANG SA MAGULANG

Ang iyong mga magulang ay kaparat-dapat sa iyong paggalang dahil sila ang nagdala sa iyo dito sa mundo, nagbigay sa iyo ng edukasyon at sila ang binigyan ng Diyos ng awtoridad upang iyong sundin at igalang.

Ngunit dumarami pa rin ang mga kabataan na hindi na kakikitaan ng paggalang sa kanilang mga magulang. Anak na sumasagot nang pabalang, hindi tumutugon sa mga utos o tagubilin, walang pagsasaalang-alang sa kanilang damdamin, walang pakundangang pagbabahagi sa kanyang kaibigan ng kahinaan ng sariling mga magulang at marami pang iba. Natural lamang na dadaloy ang paggalang sa pagitan ng magulang at ng kanilang mga anak kung nasa kanilang gitna ang tunay at wagas na pagmamahal.

Kung wala ang pagmamahal, imposibleng maisabuhay ang birtud ng paggalang.

Ang paggalang sa kapwa ay maituturing lamang na dalisay kung ito ay isinasagawa dahil sa pagkilala na ang tao ay anak ng Diyos. Iginagalang ng mga anak ang kanilang mga magulang dahil alam nilang sila ang pinili ng Diyos upang mapunta sa posisyon na ito. Sila ang pinagkatiwalaan ng Diyos upang magpalaki at mag-aruga sa kanya. Alam ng lahat na ang ating mga magulang ay katulad ng kahit na sinong pangkaraniwang tao, hindi sila perpekto.

Sila rin ay nagkakamali dahil sa kanilang mga kahinaan. Ang mga bagay na ito ang dapat na maisapuso ng lahat ng anak. Oo nga at hindi tayo binigyan ng pagkakataon ng Diyos na mamili ng ating sariling mga magulang. Ngunit hindi sapat na dahilan na dahil hindi sila ang mga magulang na ating hinahangad na maging upang hindi na natin sila igalang at mahalin.

 Hindi ang katangian ng ating mga magulang ang sukatan ng lalim ng pagmamahal at paggalang natin sa kanila kundi ang pagkilala sa kanila bilang biyaya ng Diyos na binigyan Niya ng awtoridad upang hubugin, bantayan at palakasin ang ating mga halaga.

Ang mga kabataan sa kasalukyan ay madalas na nag-iisip na mayroon silang karapatan na mag-isip at ikilos ang kahit ano na kanilang nais sa harap ng kanilang mga magulang. Kung minsan inaabuso ng mga kabataan ang kahulugan ng kalayaan. May mga pagkakaton pa na mapapansin na talagang hinahamon ng mga kabataan ang kanilang mga magulang upang magalit at masaktan, ito ay isang gawaing tunay na nagpapakita ng kawalan ng paggalang.

Kailangang maging malinaw para sa isang kabataan na katulad mo na, habang ikaw ay nakatira sa iisang bubong kasama ang iyong mga magulang, mayroon kang tungkuling igalang at sundin ang mga ito. Kapag naabot mo na ang sapat na gulang, ang tungkuling upang sila ay sundin ay maaaring humihinto ngunit ang sila ay igalang ay mananatili.

Ang paggalang at pagsunod sa magulang ay kinakailangang laging nasa isip at puso ng lahat. Hindi ibinibigay lamang kapag sila ay nariyan at tatalikuran sa mga pagkakataong sila ay wala na sa ating harapan. Ang paggalang at pagsunod sa ganitong paraan at mapagpaimbabaw, kulang ng sinseridad at maituturing na walang kabuluhan. Halimbawa, sa kasalukuyan, palaki nang palaki ang bahagdan ng mga magulang na napipilitang maghanap-buhay sa ibang bansa para matustusan ang pangangailangan ng pamilya. Sa mga pagkakataong ganito, nawawala na ba ang tungkulin ng isang anak na igalang at sundin ang kanyang sariling mga magulang?

Sa ganitong mga pagkakataon, mas kailangan na iparamdam ng mga anak ang

kanilang paggalang at pagsunod sa kanilang mga magulang. Hindi biro ang sakripisyo na ibinibigay ng mga magulang para sa kapakanan ng kanilang pamilya, lalo’t higit para sa kanilang mga anak. Hindi biro ang malayo sa pamilya at hindi magkaroon ng pagkakataon na masubaybayan ang paglaki ng kanilang mga anak. Ang tanging kapalit na maibibigay ng isang anak sa ganitong pagkakataon ay ang kapanatagan ng damdamin ng kanilang mga magulang kahit na sila ay nasa malayong lugar na ang kanilang mga tagubilin ay buong katapatang sinusunod ng kanilang mga anak.

Upang manatili ang paggalang sa loob ng pamilya, mahalaga na palaging bukas ang komunikasyon. Ang mga miyembro ng pamilya ay kailangang matapat sa isa’t isa at bukas sa pagsasabi ng totoo kahit pa masakit ito. Kung palagiang bukas ang komunikasyon at buhay ang pagtitiwala sa lahat ng pagkakataon mas magiging madali para sa isang pamilya ang isabuhay ang paggalang sa bawat isa.

Madalas na nagiging suliranin sa loob ng pamilya sa pagitan ng magulang at ng anak ay ang kakulangan sa komunikasyon. Halimbawa, Madalas na iniisip ng mga bata ang hindi patas na pagtingin ng mga magulang. Marahil, nagkakaroon ng paghahambing sa pamamaraan ng pagdisiplina ng mga magulang ng kanilang mga kaibigan o kamag-aral o maging sa iba pang mga kapatid. Sa halip na ito ay iparating sa kanyang mga magulang ay nagkikimkim ng sama ng loob sa kanyang dibdib na sa paglipas ng panahon ay lumalalim at nagiging galit. Hindi nauunawaan ang panig ng kanyang sariling mga magulang dahil hindi naman ito nabigyan ng pagkakataon upang ipaliwanag ang kanilang panig. May mga sitwasyon kasi na kaya ganito kahigpit ang mga magulang ay dahil ayaw nilang mangyari sa kanilang mga anak ang mga pagkakamaling kanilang nagawa noong sila ay mga bata pa.

Kung ang ganitong sitwasyon ay madadaan sa maayos na usapan sa pagitan ng magulang at mga anak, hindi magkakaroon ng puwang ang pagkawala ng paggalang sa isat’ isa. Huwag hayaang mawala ang sigla at liwanag sa loob ng tahanan dahil lamang sa hindi pagkakaunawaan. Kung nais mong ikaw ay igalang matuto ka ring ibigay ito at huwag ipagkait sa sarili mong mga magulang.

PAGGALANG SA NAKATATANDA

Sinoman na nakatatanda sa iyo ay kailangang igalang. Isa ito sa napakagandang bahagi ng kultura ng mga Pilipino. Ang lahat ng bata sa simula pa lamang ay tinuturuan na na gumamit ng po at opo sa kanilang pakikipag-usap sa sinomang nakatatanda. Ito ay ginagawa hindi lamang sa mga

kapamilya kundi sa lahat ng tao. Ang pagmamano ay isa ring katangi-tangi kaugaliang Pilipino na nararapat na manatiling buhay hanggang sa kasalukuyan. Ang gawaing ito ay isang palatandaan ng pagkilala sa kanila bilang mahalagang bahagi ng iyong buhay at ng lipunan.

Lalo’t higit na nangangailangan ng iyong paggalang ang mga matatanda. Ano na nga ba ang kalagayan ng matatanda sa ating lipunan?

Nakalulungkot na sa kasalukuyan ang silbi ng tao sa lipunan ay nakabatay na lamang yata sa magiging kontribusyon niya sa pagpapa-unlad ng kalagayan ng ekonomiya. Kapag tumatanda na at wala nang kakayahang maghanap-buhay at kumita para sa kanyang pamilya, lumalamlam na ang

paggalang sa kanila. Kapag may matanda sa daan para bang hindi man lang sila paglalaanan ng pangalawang tingin ng mga taong nagdaraan. Sa pagsakay sa jeep, nilalagpasan na lamang, ang katwiran, sagabal dahil mabagal kumilos, ang mga tao tuloy natatakot nang tumanda.

Tama ba na ganito ang maging damdamin ng tao sa pagtanda? May hangganan ba ang pagbibigay ng paggalang?

PAGGALANG SA NASA KAPANGYARIHAN

Walang lipunan ang maaaring mabuhay o umiral kung walang awtoridad. Ang lahat ng tao ay napasasailalim sa mga taong nasa kapangyarihan. Kahit pa ang pinakamataas na tao sa lipunan ay nasa ilalim ng isang makapangyarihan. Ngunit may mga pagkakataong nakalilimutan na yata ng tao ang paggalang sa mga nasa kapangyarihan. Madalas lalo na sa edad mo ngayon, ayaw mo na mayroong tao na magdidikta sa iyo kung ano ang iyong nararapat na gawin at kung paano gagawin ang mga bagay-bagay. Sa iyong palagay ay sapat na ang iyong nalalaman upang makapagpasya ka para sa iyong sarili. O kung minsan ang pinaniniwalaan mo lamang ay yaong mga taong nagbibigay ng mga pagpapasyang naaayon sa iyong kagustuhan.

Hindi ganito ang nararapat na maging paniniwala. Maraming mga tao ang inatasan ng Diyos at binigyan ng kapangyarihan upang ikaw ay gabayan. Inaasahan Niya na ibibigay mo ang iyong paggalang at pagsunod sa kanila. Hindi naman ito nangangahulugan na kinakailangan mong sundin ang lahat ng kanilang mga iniuutos o itinatagubilin at makiayon sa lahat ng kanilang mga pagpapasya. Pero ito ay nangangahulugan na kailangan mong ipakita ang iyong paggalang lalo na sa kanilang posisyon at karugtong nito ang taong may hawak ng posisyon na ito. Kailangan mong tanggapin na ang sinomang tao na may kapangyarihan ay may kakayahang mag-utos at magdikta at may karapatang humingi ng paggalang mula sa mga tao sa ilalim ng kanyang kapangyarihan. Ang pagsunod sa kanila ay nararapat na dahil sa paggalang at hindi sa takot o pagbibigay lamang.

Ngunit sa paglipas ng panahon, marami na ang nababago, lalo na sa pananaw at paniniwala ng mga tao. Sa kasalukuyan ang mga tao ay labis ang paglaban para sa kanilang kalayaan upang ipahayag ang kanilang damdamin. Kung minsan ay nawawalan na ng konsiderasyon sa damdamin ng taong tatanggap nito.

Sa mga nagdaang panahon, nakikita natin ang mga taong tahasan ang binibigay na pagpuna sa mga pinuno ng pamahalaan, sa sistema ng pamahalaan, sa kalagayan ng bansa at kahit ano pa na hindi naaayon sa kanilang sariling paniniwala. Kung minsan, nakalulungkot isipin na lumalagpas na sila sa nararapat at nawawala ang konsiderasyon sa paggalang sa kanila bilang isang taong may damdamin at anak ng Diyos.

Hindi naman sinasabi na mali ang ipahayag ang damdamin ngunit ang mahalaga, sa pagsasagawa nito lagi pa ring may pagsasaalang-alang sa kanilang pagkatao bilang tao.

Paano nga ba lubos na maipakikita ang paggalang sa mga nasa kapangyarihan?

Narito ang ilan sa mga pamamaraan (Wolff)

1. Magbasa at pag-aralan ang tunay na tagubilin ng Diyos sa paggalang sa nasa kapangyarihan.

 Pinagkatiwalaan ng Diyos ang mga taong nasa kapangyarihan dahil alam ng Diyos ang kanilang mga kakayahan at ang malaki nilang magiging kontribusyon sa iyo at sa lipunan. Kung uunawain mo ang mga bagay na ito, mas magiging maluwag sa iyo na tanggapin na karapat-dapat sila sa iyong lubos na paggalang.

2. Lagi mong ipagdasal ang lahat ng tao na may kapangyarihan sa iyo.

Sila ay tao rin na katulad mo. Ang pagkakaiba lamang ay may nakaatas sa kanilang balikat na mga tungkulin na napakahalaga upang ikaw ay gabayan tungo sa iyong paglago. Katulad mo, mas kailangan nila ng gabay mula sa Diyos upang maisakatuparan nila nang maayos ang kanilang mga tungkulin at upang kanilang maunawaan ang napakahalaga at napakakritikal nilang tungkulin sa paghubog ng iyong kabuuan.

3. Maging isang buhay na halimbawa sa mga tao sa iyong paligid.

 Ipakita mo sa lahat kung paano ang tamang paggalang sa mga nasa kapangyarihan.

Huwag mong ipakita sa iyong mga kamag-aral ang pakikipagtalo sa iyong mga guro, ang pagsuway sa mga panuntunan ng paaralan, ang pagsasalita ng masama laban sa guwardiya ng paaralan at marami pang iba. Lagi mong tatandaan na maliit lamang ang pagitan ng pagbibigay ng puna at kritisismo sa kawalan ng paggalang. Ang pagsasabi ng iyong puna o kritisismo ay maaaring maisagawa na hindi nawawala ang paggalang. Kailangang siguraduhin na masabi ito sa maayos na pamamaraan, na laging isinasaisip ang magiging damdamin ng taong tatanggap nito.

4. Alamin at unawain sa una pa lamang na hindi lahat ng pagpapasya ay magiging kaaya-aya para sa iyo upang ito ay iyong sundin.

Hindi perpekto ang lahat ng taong nasa kapangyarihan. May kapasidad silang magkamali paminsan-minsan. May mga pagkakataon na talagang magkakabanggaan ang inyong mga prinsipyo at hindi magiging kapaki-pakinabang at katanggap-tanggap para sa iyo ang kanilang mga pagpapasya. At sa ganitong mga pagkakataon madalas na nakaliligtaan ang paggalang sa kanilang kapangyarihan at sa kanila bilang tao. Walang bagay na hindi madadaan sa maayos at mahinahon na usapan. Ang paraan ng pagbabahagi ng iyong reaksyon sa mga maling pagpapasya ay mahalagang laging bigyan ng tuon upang hindi masakripisyo ang paggalang sa isa’t isa.

Darating at darating ang panahon na ikaw naman ang bibigyan ng Diyos ng kapangyarihan sa ibang tao. Hindi mo rin nanaisin na hindi makuha ang paggalang mula sa mga tao na nasa ilalim ng iyong kapangyarihan. Hindi mo makakayang ibigay ang isang bagay na wala sa iyo. Kung kaya ngayon pa lamang simulan mo ng pag-aralang tumugon, sumunod at gumalang.

Ngunit paano nga ba natin maisasabuhay ang paggalang na ginagabayan ng katarungan at pagmamahal? Ang mga sumusunod ay mga mungkahi mula sa aklat ni Isaacs na Character Building:

1. Panatilihing buhay at nag-aalab ang pagkakaunawaan at pagtanggap sa pamilya at sa lipunan. Maraming mga maliliit na pamamaraan upang mapagtagumpayan ang layuning ito. Halimbawa, pakikinig nang mabuti habang may nagsasalitang ibang tao, pag-iwas sa mga hindi naman makatutulong na mga puna, pagiging maingat sa pananalita at kilos upang hindi makasakit ng damdamin ng kapwa. Gawin mo ang iyong kontribusyon upang maakit ang iba na ibalik din ito sa iyo.

2. Kilalanin na ang lahat ng tao ay may kakayahang umunlad. Lahat ng tao bata man o matanda ay may kapasidad na magkamali. Palatandaan lamang na ang tao ay hindi perpekto. Lahat ng tao ay mayroong mga kahinaan. Dahil dito ang lahat ng tao ay binigyan ng Diyos na pagkakataon na umunlad. Ang paghusga sa isang tao dahil sa kanyang mga pagkakamali ay nagpapahiwatig na hindi mo na binibigyan ng pagkakataon ang iyong kapwa na magbago at umunlad. Ikaw din ay nagkakamali, at hindi rin magiging kalugod-lugod sa iyo kung ikaw ay basta na lamang huhusgahan dahil dito. Marapat lamang na ang lahat ay bigyan ng pagkakataon upang itama ang kanyang mga pagkakamali. Mahalaga ang kakayahan na ito para sa ganap na pagsasabuhay ng paggalang.

3. Kumilos na ang palaging layunin ay ang makatulong sa kapwa.

Nilikha tayo ng Diyos bilang isang panlipunang nilalang. Pahiwatig ito na kailangan natin

ang isa’t isa upang mahanap ang kaganapan ng pagkatao. Sa ating pagkilos, kailangan na ang ating layunin ay nakatuon sa pagtulong sa ating kapwa. Nakalulugod isipin na ikaw ay kabahagi ng ibang tao sa paghahanap ng bahagi ng kanyang sarili. Hindi mo dapat tinitingnan ang iyong kapwa bilang balakid sa iyong paglago. Nariyan sila dahil may bahagi silang gagampanan sa iyong buhay at nariyan ka dahil may bahagi kang gagampanan sa kanilang buhay.

4. Gawin lamang ang anomang kilos na hindi makasasakit ng kapwa.

Lahat ng tao ay may damdamin na nasasaktan. Sabi nga nila mas medaling maghilom ang sakit na dulot sa katawan kaysa sa damdamin. Kung kaya bilang isang kabataan kailangang laging isaalang-alang sa bawat pananalita at kilos ang pagiging maingat upang hindi makasakit ng kapwa. Minsan, dahil sa kakulangan sa pag-iingat, hindi na tayo nagiging sensitibo sa damdamin ng ating kapwa.

Halimbawa, sa silid-aralan lalo na sa mga oras na wala ang guro, may mga mag-aaral na sasamantalahin ang pagkakataon upang makuha ang atensyon ng marami. Ang kanyang intensyon ay ang makapagpasaya ngunit ang kanyang pamamaraan ay ang gawing tampulan ng tawanan ang kahinaan ng isang kamag-aral. Maaaring nakapagpapasaya ito ng marami ngunit ito ay labis na kawalang paggalang sa isang taong labis na nasasaktan. Hindi ito makatarungan, ito ay tunay na dapat ikondena. Ngunit minsan din naman may mga pagkakataon na maganda ang ating layunin sa ating kapwa ngunit hindi natin alam na makasasakit pa rin ito. Halimbawa, Nabalitaan mo na ang isa mong kamag-aral ay may tubercolosis. Naawa ka sa kanya at nais mo siyang tulungan. Naisip mong magpunta sa lahat ng silid-aralan upang sabihin ang kalagayan ng iyong kamag-aral, na ang layunin ay makakalap ng tulong pinansyal mula sa mga ito. Ngunit ang naging bunga nito ay iniiwasan na siya ng maraming mga mag-aaral dahil nalaman ng mga ito ang kanyang karamdaman. Marahil ay makararamdam ka ng pagsisisi dahil sa iyong ginawa ngunit alam mo naman na wala kang anomang masamang intensyon. Marahil, nakaligtaan mo lamang na isipin nang mabuti ang maaaring maging kahihinatnan ng iyong pagtulong. Sa ating mga pananalita at pagkilos, kailangang laging isaalang-alang ang prudensya upang matiyak natin na hindi tayo makasasakit ng ating kapwa.

5. Unawain na ang lahat ng tao ay magkakaiba kung kaya nagkakaroon din ng pagkakaiba sa paraan ng pagpapakita sa kanila ng paggalang.

 Iba ang paraan ng paggalang na iyong ibinibigay sa iyong mga magulang kaysa sa iyong mga guro. Iba para sa nakatatanda at iba rin para sa mga taong nasa kapangyarihan.

Halimbawa, maaaring sapat na para sa isang guro ang batiin mo siya ng magandang umaga sa tuwing makakasalubong mo siya at ang ibigay mo sa kanya ang iyong buong atensyon sa oras ng kanyang klase.

Hindi lamang ganito ang paraan ng pagpapakita mo ng paggalang sa iyong mga magulang, kailangan mong sundin ang kanilang mga paala-ala at utos, igalang ang kanilang mga pasya, mahalin sila ng walang kondisyon at marami pang iba. Kailangang maging mulat ka sa iba’t ibang mga pamamaraang ito upang hindi ito magdulot ng suliranin sa hinaharap.

6. Bago mag-alay ng tulong sa kahit na sinoman, siguraduhin na ganap na nauunawaan kung ano ang kanilang tunay na kalagayan.

Mulat ka ba sa tunay na pangangailangan ng taong nais mong tulungan? Kailangan mong alaming mabuti ang kanilang tunay na sitwasyon o kalagayan bago mo isagawa ang pagtulong sa kanila. Ito ay upang masiguro mo na tama at tunay na makatutulong sa kanya ang anomang iyong ibibigay.

Ang isang pulubi sa lansangan halimbawa ay hindi nararapat na bigyan ng pera bilang limos. May mga sitwasyon kasi na hindi nila ito ginagamit upang ipambili ng pagkain bagkus upang ipambili ng rugby o kaya naman ay upang ibigay sa kanyang mga magulang upang gamitin sa pagsusugal. Sa ganitong pamamaraan, hindi natin tunay na natulungan ang bata, mas naakay pa siya sa kasamaan.

7. Ibigay sa sinoman ang paggalang na nararapat lamang para sa kanya.

Ang paggalang ay walang pinipiling tao, lugar, oras o pagkakataon. Lahat ng tao ay anak ng Diyos na karapat-dapat sa paggalang ng sinoman. Maaaring magkakaiba ang pamamaraan ng pagpapakita ng paggalang sa kapwa, nakabatay sa kanyang posisyon sa lipunan ngunit mula sa pinakamataas hanggang sa pinakapayak na tao sa lipunan marapat sila sa iyong paggalang.

8. Sa pakikipag-usap sa ibang tao, iwasan ang paglalahat sa paghuhusga sa tao, walang pagsasaalang-alang na kritisismo at anomang uri ng diskriminasyon.

 Madalas kapansin-pansin ang kawalan ng paggalang sa kapwa sa paraan ng pakikipag-usap sa mga ito. Masyado tayong mabilis na magbitaw ng mga salita. Hindi na natin naipagsasaalang-alang ang damdamin ng ating kausap; humuhusga tayo sa ating kapwa nang hindi natin ganap kakilala, nagbibigay tayo ng ating puna na hindi naman kailangan at hindi naman nakatutulong, minamaliit natin ang ating kapwa dahil lamang sa katayuan niya sa buhay. Nakalulugod ang isang taong mas pinipiling manahimik kaysa sa magbitaw ng masamang salita sa kanyang kapwa.

9. Isipin kung paano maibibigay ang pinakamahusay na paglilingkod sa kapwa na may pagsasaalang-alang na walang iisang tuntunin na maaaring sundin na aangkop para kanino man.

Hindi tayo dapat na masiyahan sa “pwede na”. Madalas, kapag nagbibigay tayo sa ating kapwa tinitingan lang natin ito bilang isang obligasyon na kailangang isakatuparan. Ang pagtulong na hindi nilakipan ng pagmamahal ay walang kabuluhan. Kailangang siguraduhin na ang pinakamahusay ang laging ibigay para sa kapwa. Ngunit kailangan ding bigyan ng tuon ang pagkakaiba-iba ng bawat tao. Kailangang bigyan ng paggalang ang kanilang indibidwalidad. Kailangang bigyan din ito ng konsiderasyon dahil may mga pagkakataon na ang sapat para sa isa ay maaring hindi sapat para sa iba.

Gawin mo sa iyong kapwa ang nais mong gawin sa iyo. Mahalaga ang kawikaang ito upang ipaunawa sa bawat isa na ang paggalang ay nararapat na nagmumula sa iyo. Hindi ito hinihingi bilang limos at hindi ito nabibili ng anomang halaga. Ito ay makukuha lamang kung ikaw ay karapat-dapat, kung ikaw ay marunong ding gumalang sa iyong kapwa. Walang pinakamagandang regalong makukuha mula sa ibang tao kundi ang kanilang taos-pusong paggalang.

Nakahanda ka na bang makatanggap ng regalong ito?

Note: Ang Leksyong ito sa EP II ay hango sa 2010 Secondary Education Curriculum;

           Gabay sa Pagtuturo sa Edukasyon sa Pagpapahalaga II ph.136-145.

Bangui Windmill

Bangui, Ilocos Sur
         Isang lugar na paboritong pasyalan ng mga gustong magliwaliw sa kailokohan. Ang ibang larawang kuha ay sadyang hindi ko na ipinakita upang sa pagpunta mo ikaw'y masorpresa sa mga tanawin dito. Ang mga kubo sa gilid na iyong nakikita ay mga bilihan ng iba't-ibang souvenir. Sana ay mag-enjoy ka sa iyong pagbisita sa lugar...mas mabuti kung isama mo na rin ang buong pamilya...

Ang Dagat...

Kompetisyon

Sayawit

Sa bawat kompetisyon, “may nananalo at may natatalo.”

Kung ikaw’y nanalo, karaniwan nang maririnig mo ang katagang  “congratulations.”

At kung natalo, “better luck next time.”

Kadalasan, kapag ang isang tao’y nagtagumpay sa isang larangan, iba-iba ang reaksyong ating nakikita. May nagsasaya, nagmamalaki at nagiging mapagmataas sa karangalang kanyang nakuha. 

At ang iba nama’y mapagpakumbaba… Parang  wala lang sa iba…

Sa isang banda, ang mga talunan ay karaniwang di-maipinta ang mukha, malungkot, ang iba’y galit at hindi matanggap ang pagiging loser. Iniisip na nadaya. ang iba’y okay lang..marami pang araw.

Hindi na importante kung ikaw ang panalo o ikaw ang talo. Tapos na ang kompetisyon. Isang araw o ilang minuto lang nangyari iyon. 

Ang mahalaga ngayon ay kung paano mo hinaharap ang kalagayang natamo mo.

Paano mo tinatanggap ang pagkatalo?

Paano mo dinadala ang pagkapanalo?

Ang karangalan ay dapat na ipagpasalamat at maging inspirasyon sa lahat upang lalong magpursige sa buhay.

Ang pagkatalo ay dapat ding ipagpasalamat sapagkat ito’y nagsisilbing pagsubok upang lalo tayong maging matatag sa buhay.

Kailangang maranasan ang dalawang kalagayang ito upang matuto tayong harapin ang iba’t-ibang bahagi ng buhay. Ang tunay na kalakaran ng buhay…Ito’y isang kompetisyon.

Sa mga nanalo sa Sayawit sa ginanap na kompetisyon noong nakaraang Nobyembre 16 sa SM City Rosales Event Center… congratulations and mabuhay!