Mga Paraan sa Pagpapa-unlad ng Kakayahan

     Ang isang kakayahan ay bunga ng pagsasanay at paglalaan ng oras upang malinang ang kakayahang ito. Ang mga kakayahang kailangan sa isang propesyon ay dapat na nililinang ngayon pa lamang. Ang maagang paghahanda para sa propesyong binabalak ay makapagbibigay kalamangan sa isang tao pagdating ng takdang panahon. May mga bagy na dapat tandaan, mga paraang dapat gawin na makakatulong sa isang tao upang  mapaunlad o malinang sa kanya ang isang kakayahan.
1. MAGSANAY-ito ang pangunahing paran ng paglinang ng kakayahan ng isang tao. Ang isang kakayahan ay resulta ng pagsasanay gaya ng nasabi sa una. Samakatwid, lahat ng pagkakataon na makikita upang magamit ang isang kaalaman ay dapat na samantalahin upang maging kakayahan ito.
2.MAGHANAP NG SUPORTA- ang pagkakaroon ng mga tao na susuporta sa pagnanais mong mapaunlad ang kakayahang nasa iyo ay makatutulong upang magawa mo ang nais mo....nangangahulugan ito ng paglayo sa mga tao na humahadlang o nagiging sagabal sa nais mong pagpapa-unlad ng kakayahan. Tukuyin mo kung sino ang mg tao na dapat mong samahan dahil sila ang makapagbibigay sa iyo ng inspirasyon upang ituloy ang nais na gawin. Gayundin, tukuyin ang mga taong hindi makakatulong sa iyong nais na pagpapa-unlad sapagkat mapipigil nila ang enerhiya na nasa iyo.
3. MAGBASA- nakatutulong ito dahil naipaliliwanag nito ang mga prinsipyo at mga konseptong kaugnay ng kaalamang nais matutunan. Kailangang isagawa ang mga binasa upang malaman ang katotohanan nito at kung ito ay maaaring gawin sa reyalidad. Sa pamamagitan ng pagbabasa at pagsubok sa binasa, higit na magiging matatag ang kaalaman at kakayahan na nasa isang tao sapagkat nagkakoon ng pundasyong teoritikal ang pagsasagawa ng isang gawain.
4. MAGPATURO-gawing modelo ang  mga taongmayroong kakayahang nais mong taglayin. Sumama ka sa kanila, magtanong at humingi ng payo kung paano malilinang ang iyong mga kakayahan.
5.MAGMASID-pansinin, panoorin at obserbahan ang mga taong nagpapakita ng kakayahang nais mong paunlarin. Mula dito ay magkakaroon ka ng aktwal at direktang pagkatoto.

Reference:
Kaganapan sa Paggawa III
Twila Punsalan et.al.
ph.226-228.

Mga Kakayahang Kailangan sa Paggawa

   Konsepto ng Pagpapahalaga

     May mga kakayahang kailangan sa bawat hanapbuhay na hahanapin sa sinumang gumagawa ng hanapbuhay na iyon. Gayundin, may mga pangunahing kakayahan na dapat taglayin ng isang maggagawa anuman ang  hanapbuhay na kanyang papasukin. Mahalagang malaman ang mga pangunahing kakayahan at ang mga kakayahang kailangan sa isang hanapbuhay upang sa mga ito ituon ang pagsasanay at malinang nang mabuti ang mga ito.

Mga Kakayahang Kailangan sa iba't-ibang hanapbuhay:

1. Kakayahang tumukoy, mag-ayos, mag-plano at magbaha-bahagi ng oras, salapi, mga gamit at pasilidad at yamang-tao.

2. Kakayahang gumawa kasama ng iba.

3. Kakayahang kumuha, mag-ayos, magpakahulugan at gumamit ng impofrmasyon.

4.Kakayahang umunawa at mag-ayos ng sistema.

5.Kakayahang gumamit at mag-ayos ng teknolohiya.

Mga Pundasyong Katangian na kailangan sa lahat ng hanapbuhay.

1.Pangunahing kakayahan gaya ng pagbabasa, pagsusulat, pakikinig at pagsasalita 

2.Kakayahang pangkaisipan gaya ng malikhaing pag-iisip, pagdedesisyon, biswalisasyon

3.Personal na katangian gaya ng responsibilidad, pagpapahalaga sa sarili, pakikitungo sa iba, integridad at katapatan.

          Ang mga kakayahan at pundasyong katangian na ito ay kailangang malinang ng sinuman na naghahangad na magkaroon ng trabaho at maging matagumpay dito. Ang kaalaman na dapat pumasok sa tamang oras, na dapat magkaroon ng alternatibong plano sa mga di-inaasahang sitwasyon, kung paano pakikisamahan ang katrabaho, at kung kailan tatawagin ang superbisor, ay mga kaalamang hinihingi ng kahit anong hanapbuhay.

Pagtataya:

Pagpasyahan kung tama o mali

1. May mga partikular na kasanayan at kakayahang kailangan sa bawat propesyon._______

2.Dapat linangin ang mga kakayahang kailangan kapag nagtratrabaho na ang isang tao.________

3. Pare-pareho lang ang mga kasanayang ginagamit sa iba't-ibang propesyon._______

4. Ang mga pundasyong kasanayan ay kailangan sa lahat ng propesyon._________

5. Ang mga kakayahang kailangan sa isang trabaho aynakabatay sa gawain sa trabahong iyon.____

Reference:

Kaganapan sa Paggawa III

Twila G. Punsalan